martedì 23 settembre 2014

Lu faulagghju


de Angelo Contini



Sarani stati li setti setti e mezu,la chjurrata era quasi a l’intrinuta. Una tramuntanedda, arriendi da lu mari,allisgjà turisti e paesani infrischendili la cara; signali chi l’istiu s’era cumprendi. Lu trafficu no era pocu, l’and’e veni illi dui dirizioni, di macchini e passoni, paria un frummiculagghju. Lu ”buccu di la tana” era illu poltu undi incrociani passoni e macchini, più a strintu. Lu trafficu v’era e, la passizata a chiss’ora era irrinunciabili, lu corsu pienu come l’oa. Li traghetti andani e torrani dugna mez’ora. Dui bagnaroli; chissà da undi l’aiani arricati!
Lu bigliettu: o in biglietteria o i’lu traghettu, dippindia si arriai in tempu o a zicch’e a taddu.
Da lu poltu s’idia la costa tutta Illuminata. In mezu a lu passu di mari illuminati ancora li boi,bianchi e rui ,calche una fissa e alti a intermittenza. Petru e Antoni sill’erani passizendi, faiddendi di lu più e di lu mancu. Dugna tantu unu sgualdu a una bedda turista,e un ciao o bonassera a amichi o cunniscenti chi s’imbiccàni. Lu ghjettu di passizata, da dananzi alla chjesgja finza’a intrà illu poltu, praticamenti tuttu l’abitatu. Lu corso, vinia chjamatu cussì, ma era la provinciali chi attraversà lu paesi. A destra e a manca bruttei, ristoranti, alberghi, bar, ancora lu distribbudori di benzina. Da poi di tantu anda e turrà, Petru e Antoni s’erani sviluti: ”Antò, quasi quasi, c’intremu i’lu bar e ci femu l’apperitivu.” Disi Petru ,frighendisi li mani. “E!! quasi quasi hai rasgjoni, tantu ci semu solu infrischendi. ”rispundisi Antoni.” Chici no si batti chjodu, no c’è “bistiamu” d’accudì,tutta robba passata, meddu intracci i’lu bar, a l’appogghju.” Senza mittì tempu in mezu, ghjresini in una stritta chi pultà a lu bar undi pratticamenti erani clienti fissi. Illa stritta incuntresini l’avvuccatu Pardolini:”Bona sera, avvucà, vi pudemu offrì l’apperitivu” disi Antoni. ”Molto volentieri”, rispundisi l’avvucatu. L’avvucatu Pardolini era furisteri, n’era sbalcatu in Saldigna ill’anni cincanta.In chiss’anni vinia pà caccigghjà insembi a l’alti avvucati di lu foro di Milanu. Iddu s’era tantu innammuratu di punta saldigna chi s’aia cumparatu una villa e passà chì palti di lu branu e tuttu lu statiali. Era passona cunnotta e ben vuluta da tutti.S’avviesini tutt’e tre, pariani dui carabbineri cù lu ditinutu. Antoni , Petru e l’avvuccatu in mezu. La differenzia s’idia: Petro magrulinu,capiddi arruffati, ciabatti di plastica, bermuda e camisgja sbuttinata, pà mitti in mostra lu crucifissu d’oru. Antoni, grassu, bassaccianu capi spilutu, in jans e maglietta filmata, calzari senza calzi. L’avvuccatu, un pezzo d’omu altu,capiddi chjari,un’impua di balba e l’occhjali d’ossu di cuppulata; giacca blu, calzoni chjari, camisgja bianca cun fular. A stà critticoni, àia un pocu di mazza, la “panza di rospo” chjamata cussì illi sfottò. Ma di l’altu no v’era paragoni. Proppiu la dì cu la notti.
Quattru chjavani di lu più e di lu mancu ed’erani addananzi a lu bar, indiccisi si pusassi fora o drentu. Disi Petru ”sarà meddu ci posimi drentu si nò chista tramuntanedda no solu c’infrisca la cara ma c’inghjela ancora la schina.” Erani quasi pà intrà,chi da un taulinu sinni pisesi Salvadori “anchi cultu”, s’accustesi a l’avvucatu stirrendili la mani pà salutallu.L’avvucatu li strignisi la mani dummandendili comu stagghjia e siddu àia risoltu lu problema cù l’accananti illu stazzu. Salvadori fesi di nò azzichendi lu capu e chjudendi l’occhj. “Mi dispiace molto, eventualmente si faccia vedere con le carte del contendere, così vediamo cosa si può fare”. Disi l’avvucatu. Salvadori, sempri azzichendi lu capu echjudendi l’occhj, fesi un mezu surrisu fendi cumprindì chi si saria accustatu.
Salvadori “anchi cultu” era stivignatu cussì palch’era un pocu faulagghju, ma di chissi faulagghj chi assuitani tutti e da chì “anchi cultu”. Gran trabaddadori, ben vulutu da tutti…. ma faulagghju. Era turrendi a lu taulinu a pusassi, chi Petru lu blocchesi,tinendilu pà un bracciu.”Oh zù Salvadò, invecci di pusavi palchì no intreti cun noi a bivvi l’apperitivu.”
“Eu s’aria ancora intratu, però tu la sai cà l’è lu mè problema, eu no faeddu bè l’italianu, maccari faiddendi mi la faci a dì calche cosa e no vularia fà brutta figura cu l’avvucatu.” ti “No vi preoccupeti.” Disi Petru. “Evventualmenti ghjà vi semu noi pà càsisia cosa ”.
“Pal tantu, cilcheti di stà i’lu ‘ostru bitivi l’apperitivu, asculteti e steti zittu.”Poi girendisi a Antoni.” Intesu l’ài: à timori di no sapè faiddà l’ittalianu, ghjà sarà pegghjù si l’iscappa calche faula, comunque stemu attinziunati, evventualmenti pà accuncià la cosa”. Tutte cattru intresini i’lu bar, accustendisi a lu banconi. Li passoni anziani ch’erani drentu sinni buchesini la cappoccia a mò di salutu riverenti a l’avvuccatu. Uldinesini tre vinelli beddi frischi e andesini a pusassi. Lu discorsu paltisi subbitu, l’algumentu era sintutu da tutti: la pisca. Tutti in un modu o ill’altu erani piscadori:l’avvuccatu cu la so canna in fibbra, Petru quasi tutti li seri a bulintinà, Antoni pesca subbaquea,ancora cu li bomboli, Salvadori classicu piscadori bracconieri: sciabbica illi stagni, calche bomba illi caletti; un pocu di tuttu, basta pidda’ pesciu.L’avvuccatu si ‘antà di canti orati piddà cù l’esca c’aia invintat’iddu, esca segreta, e poi la canna, una di l’ultimi invintati d’un celtu costu, praticamenti l’àia solu iddu. Petru si ‘antà di lu modu di piscà a bolentinu: li totani quasi quasi nò pudiani fa ammancu d’attaccassi a la so’ totanara. Antoni praticamenti àia spalticatu tutti li cerni e li mureni chi v’erani illu golfu. Tutti però raccontendi più o mancu cosi successi, piscati fatti,celtu lu piscadori è un pocu vantagghjolu, ma illi limiti di lu ‘antu. A un celtu puntu Salvadori, “ si permettiti abà un contu villu focciu eu”. Antoni e Petru si figghjulesini a paru dummandendisi cu l’occhj: chissà cosa dici. Tutt’e dui pinsendi,” no podarà faiddà di sciabbichi illi stagni o di li bombi chi lampa illi caletti”. Poi figghjulesini l’avvuccatu ch’era ghjà prontu a ascultà lu contu, Antoni disi:”avvucà cosa diti andemu a fa dui passi”. “No! No!”, Disi l’avvuccatu, ”sono proprio curioso di sentire cosa ha pescato e come”. Salvadori cumincesi lu contu.” L’alta dì da li scoddi accultu a lu poltu, era pischendi a lenza. Dugna tantu lampà un pocu di brumenta c’aia pripparatu. Oh! la pripparazioni è una riccetta sigreta chi sapemu in pochi. A l’amu attaccà zirignoni ma ill’ea si ‘idia solu ciuccioni.
Eu cuntinuà a lampà la lenza ma li ciuccioni, mussittu mussittu, si magnani l’esca lachendi l’amu nudu. Era guasi pà andamminni candu la lenza cumincesi a tirà…..a tirà e allungassi. Eu li dagghja spacchju, aspittendi lu mumentu bonu pà cumincià a tirà, ancora palchì la lenza ch’era trattendi era fini, l’amu minori e aìa timori di paldì tuttu. A un celtu puntu la lenza no curria più, aspittesi un mumentu e cumincesi a tirà. Lu pesciu attaccatu diesse statu mannu, palchì a tirallu era umbè pisutu”. Pà un attimu Salvadori interrumpisi lu contu pà infriscassi la ‘ula cù un pocu di vinello e l’avvuccatu, pà l’istantu, aia fattu arricà da Ernestu un’altu ghjru.Tutti l’alti drentu a lu bar, erani punendi aricchj a lu contu di Salvadori ,incora palch’era boci altiu. “Tandu und’erami filmati”, disi Salvadori pisendisinni rittu.”Eri tirendi la lenza” rispundisini in coru l’avventori di lu bar. ”Ah! Era tirendi cun tutti li mè folzi, la lenza s’era allungata abbeddu, e lu pesu era umbè e s’intindia. Insomma pà falla in cultu, l’ea illi scoddi era divintata una sciuma, chissa bestia no si ‘ulia dà pal vinta, ma eu, tira chi ti tosta, fatichendi come un’animalu, nilla tiresi. Voi no areti a cridè: era una ricciola d’una chindici chili.” In chissu mumentu illu bar falesi un silenzio di tomba. Nisciunu dicia nudda. L’avvuccatu si lu figghjulà a bucc’abbalta, Petru e Antoni si figghjulani in cara, aspittendi, unu da l’altu l’ignittu pà cosa diani fà.Tutti l’alti c’aiani ascultatu lu contu, da la boci altia di Salvadori, no sapiani cosa fà, o cosa dì. A un celtu puntu da daretu a lu banconi di lu bar, Ernestu lu patronu,cilchendi di bucalla in burrula, disi,” oh! Ti sarei sbagliatu, no era una ricciola, era una balena arriata da li mari di supra”. Salvadori si ghjresi di scattu, figghjulendi a Ernestu c’un dui ogghj di focu e disi ”Tu ài pocu di sfuttì, una ricciola cussì no l’ài mai ista mancu in televisione, e solu eu la pudia piddà” L’avvoccatu cun boci professionali disi” certo che con quella lenza e con quell’amo e una ricciola di quel peso; è stata un’azione da riportare sui libri di pesca”.
Li clienti di lu bar erani tutti bulbuttendi, no diciani in chjaru faulagghju ma li rasgjonamenti lu faciani cumprindì. Ernestu da daretu a lu banconi cuntinuesi “celtu chi una piscata del genere la pudiì fa solu tu“. E cuntinuesi ”scummettu chi chissa ricciola no l’à vista nisciunu”. In chissà mumentu Petru e Antoni ,ammintendisi tutt’e dui di la prummissa fatta primma e avvilguatu chi Salvadori no sapia più und’iscinni intervenisini, anzi intervenisi Antoni.” Scuseti ma chistu fattu è successu e la socu a siguru palchì zù Salvadori la ricciola l’à vinduta a mè e cill’emu magnata cun Petru e amichi illu stazzu”. Tutti si ghjresini versu Antoni pà aè conferma di lu chi dicia. “Si! Ci l’emu magnata illu stazzu, ed era ancora bona”. Ripittisi Antoni, figghjulendi in cara li presenti. La faccenda si cumpunisi, l’avvuccatu fesi una cara come si àia ‘intu una causa. L’alti, a bulbuttu, acciltani chi siddu l’àia cumparata Antoni, e sill’àiani magnata illu stazzu, lu fattu era ‘eru. Salvadori si turresi a pusà tronfiu e sudisfattu. Stesini illu bar un’altu pocu, lu tempu di cumprissi li vinelli, poi salutesini e iscisini a fora. Aiani fatto pochi passi chi l’avvuccatu dummandesi a Antoni. “Mi dica caro amico, ma questa storia era tutto uno scherzo?” “Celtu avvucà“, rispundisi Antoni, ”era una faula di zù Salvadori pà facci dui risati”. L’avvuccatu ridendi ”non sembra vero di quanti creduloni ci sono al mondo”. Petru ch’era ascultendi rispundisi “eppuru è propriu cussì”. Poi si ghjresi a Salvadori dicendi: ”eti ‘istu zù Salvadò comu cill’emu imbulicati, chissi so tutti cunvinti chi lu ch’eti raccuntatu sia ‘eru”. “Comu saria a dì so cunvinti, chi sia ‘eru“. Disi Salvadori. ”Palchì no è veru, eu la ricciola l’agghju piscata e voi vill’eti magnata, illu stazzu cù l’amichi, no vinni pudeti nicà”. E cusì dicendi s’allalghesi ghjastimendi lu mundu chi lu piddà pà faulagghju.

Morale: La faula cù li ghjusti tistimogni diventa ‘iritai.

Secondo classificato al concorso Paulu Zarzelli di letteratura

Nessun commento:

Posta un commento